X

مقدمه

بیماری گلوکوم یا آب سیاه آسیب و تخریب عصب بینایی است که معمولاً در همراهی با فشار بالای چشم ‏اتفاق می‌افتد. در اکثر موارد این بیماری به شکل اولیه و بدون دلیل خاصی رخ می‌دهد ولی در مواردی نیز به ‏شکل ثانویه به عواملی مثل ضربات شدید، خونریزی‌های دیابتی، سکته‌های عروقی چشمی، استفاده‌ی بی‌رویه ‏از داروهای حاوی کورتون و ... اتفاق می‌افتد.‏

این بیماری براساس وضعیت آناتومیک چشم به دو دسته‌ی عمده‌ی گلوکوم زاویه بسته و گلوکوم زاویه باز تقسیم می‌شوند. از نظر زمان ایجاد با وجود آنکه بیشتر بعد از سن ۴۰ سالگی به وجود می‌آیند ولی در هر زمانی در طول عمر امکان رخ دادن دارند. دو دسته‌ی کمتر شایع این بیماری گلوکوم مادرزادی و گلوکوم جوانان می‌باشد. از عوامل مستعد کننده‌ی بروز این بیماری می‌توان از سابقه‌ی خانوادگی مثبت، دیابت، سن بالا، نزدیک بینی با شماره‌ی بالا، ضخامت کم قرنیه و .... نام برد.


  • علایم و روش‌های تشخیصی
  • راه‌های درمان
  • درمان دارویی
  • روش‌های لیزری
  • روش‌های جراحی
  • نتیجه و عوارض جراحی
  • مدت زمان عمل جراحی

متاسفانه با توجه به کاهش بینایی از سمت محیط میدان دید به جز در عده‌ی کمی از بیماران مثل گلوکوم ‏حاد زاویه بسته که با درد همراه است یا گلوکوم مادزادی که با کدورت قرنیه مشاهده می‌شود، شروع بیماری و ‏تخریب عصب چشم حتی تا مراحل پیشرفته‌ی آسیب علامتی نخواهد داشت و تشخیص بیماری صرفاً در ‏معاینه‌ی چشم پزشکی شامل معاینه‌ی عصب چشم، زاویه‌ی چشم و اندازه‌گیری فشار چشم مقدور خواهد بود. ‏تست‌های تکمیلی جهت بررسی‌های بیشتر و اندازه‌گیری دقیق میزان آسیب شامل تست‌های پریمتری یا ‏بررسی کامپیوتری میدان دید، ‏OCT‏ لایه‌های عصبی اطراف عصب بینایی و بررسی ضخامت قرنیه یا ‏پاکیمتری می‌باشد.‏

درمان گلوکوم در حال حاضر متمرکز بر کاهش فشار چشم می‌باشد که به این منظور از روش‌های دارویی، ‏لیزری، جراحی و یا ترکیبی از این روش‌ها استفاده می‌شود.‏

در روش دارویی بسته به میزان نیاز برای کاهش فشار چشم و فشار هدف از یک یا چند نوع قطره‌ی چشمی ‏استفاده می‌شود. داروها یا از راه کاهش تولید و یا از راه افزایش تخلیه‌ی مایع زلالیه باعث کاهش فشار چشم ‏می‌شوند. در اکثر موارد استفاده‌ی از این داروها مادام العمر می‌باشد.‏

روش‌های لیزری متفاوتی نیز برای کاهش فشار و گاهی پیشگیری از گلوکوم انجام می‌شود از جمله لیزر ‏PI‏ که ‏به منظور باز کردن زاویه‌ی چشم در گلوکوم زاویه بسته انجام می‌شود، لیزر ‏SLT‏ که گاهی به عنوان روش ‏جانشین یا مکمل روش دارویی جهت افزایش خروج مایع زلالیه انجام می‌شود و لیزر ‏CPC‏ که در مراحل ‏انتهایی بیماری جهت تخریب جسم مژگانی و در نتیجه کاهش تولید زلالیه به کار می‌رود.‏

در مواردی که کاهش فشار چشم در حد دلخواه با دارو و لیزر امکان پذیر نباشد و یا در مواردی که آسیب ‏بسیار شدید باشد از روش‌های جراحی برای کاهش فشار استفاده خواهد شد. روش‌های جراحی متفاوتی ‏براساس شدت آسیب، عامل ایجاد کننده‌ی گلوکوم و غیره انتخاب خواهد شد که وجه مشترک همه‌ی آنها ‏نهایتا کاستن از فشار چشم می‌باشد. یکی از شایعترین روش‌ها جراحی گلوکوم یا ترابکولکتومی می‌باشد در ‏این روش با باز کردن بخشی از دیواره‌ی چشم و ایجاد یک منفذ مایع زلالیه به زیر ملتحمه هدایت می‌شود و ‏از آنجا توسط عروق خونی جذب خواهد شد.‏

یکی دیگر از روش‌های جراحی،کارگذاری شانت داخل چشمی می‌باشد. شانت دستگاه بسیار کوچکی می‌باشد ‏که دارای یک تیوب (لوله) بسیار باریک می‌باشد که از خلال یک منفذ بسیار کوچک وارد چشم می‌شود و ‏مایع زلالیه توسط این لوله به بدنه‌ی تنظیم کننده‌ی فشار شانت هدایت شده و از آنجا به زیر ملتحمه هدایت ‏خواهد شد. ‏

روش دیگر، روش جراحی کمتر تهاجمی (‏NPGS‏) می‌باشد که مایع بدون باز شدن اتاق قدامی به بیرون از ‏چشم هدایت می‌شود.‏

از روش‌های دیگر می‌توان از دو روش ترابکولوتومی و گونیوتومی نام برد که در گلوکوم مادرزادی انجام می‌شود.‏

انتخاب روش جراحی بر اساس شاخص‌هایی مثل سن بیمار، نوع گلوکوم، شدت آسیب و ... انجام می‌گیرد و در ‏صورتی که بیمار همزمان مبتلا به آب مروارید نیز باشد امکان جراحی هم زمان آب سیاه و آب مروارید اغلب ‏وجود دارد.‏‏

نکته‌ی مهمی که هر بیمار مبتلا به گلوکوم که کاندید جراحی می‌باشد باید بداند این است که در حال حاضر ‏هیچ نوع روش جراحی باعث بازگشت آسیب عصب یا افزایش دید از دست رفته نخواهد شد و نقش جراحی ‏صرفاً حفظ شرایط و دید موجود و جلوگیری از ادامه‌ی آسیب می‌باشد. همچنین مثل تمامی جراحی‌ها، ‏جراحی‌های گلوکوم نیز دارای عوارضی می‌باشد که متاسفانه ناشایع هم نمی‌باشند. عده‌ای از عوارض که به ‏طور عمومی بین تمام جراحی‌های داخل چشمی دیده می‌شود مثل عفونت داخل چشمی پس از عمل، تورم ‏شبکیه و غیره. ولی برخی عوارض مختص جراحی‌های گلوکوم می‌باشند.‏

اگر چه متاسفانه شانس وقوع عوارض پس از جراحی در جراحی‌های گلوکوم شایع می‌باشد ولی خوشبختانه ‏اکثر این عوارض با درمان‌های دارویی و یا جراحی قابل حل می‌باشند و فقط عده‌ی بسیار کمی از عوارض ‏هستند که درمان ناپذیرند و باعث اختلالات پایدار می‌شوند. مهمترین عوارضی که در هر نوع جراحی ‏گلوکومی هنگام و یا پس از جراحی ممکن است رخ دهد عبارتست از عفونت پس از عمل، هایپوتونی یا همان ‏کاهش شدید فشار چشم پس از عمل، مشکلات قرنیه مثل ورم قرنیه، التهابات داخل چشمی، تسریع ایجاد ‏آب مروارید، تجمع مایع یا خون بین صلبیه یا مشیمیه، افتادگی موقت پلک، کاهش موقت دید، گلوکوم ‏بدخیم و نهایتا شکست و عدم موفقیت جراحی.‏

1:30 ساعت


123movies